Bukina Faso
Bukina Faso (òrere Burkina Faso me ubọk-ige-inu ebi Furench) ìre ìdo ìkakaan̄ emen-awaji òkup me Afirika agan̄ Ichep-ura. Okìke ìjọn̄ kan̄ ìre 274, 200 km² ikat ikana. Ido ìkukup ikana ọmọ ìre Mali, Nìjê, Bènè, Togo, Ganà, mè Kot Divuwa. Otu-ifuk ene ìluluk me ìdo ya ìre 20,321,378, igọọk me etip ebi UN enyibe me Onyan-jaaba, 2019.<ref 10>. Me adasi mgbo ekìgwen ere ya Republic of Upper Volta (1958-1984). Ogwu ibot mkpulu ido, Thomas Sankara oninwene erieen̄ ya ikigwen Bukina Faso me 4 Onyan̄-jeeta 1984. Ekigwen ebi ido ya Bukinabe [bùkínàbè] (òrere Burkinabè me ubọk-ige-inu eyi Furench); ama-ibot kan̄ ìre Ouagadougou [ùwàgàdúgù]. Sa me mkpulu-usun̄ eyi Furansi, usem mkpulu me ido ya ìre Furench, ire, îre akọp irek me efit si re akọp mè irek go me efit (10-15%) gaalek me lek ebi ido yi ekitumu usem ya. Akọp usem go mè onaan̄ge (59) ke ekitumu me ido ya; usem ebi ene ekimalek itumu ichit ìre Moore [mọ́ọ̀], eyi akọp irek go me efit (50%) ekitumu. Ido ya ìbọkọ utelelek me 5 Onyan̄-jeeta 1960, mè isibi me irak mkpulu Furansi.
-2.jpg)
Mfufuk Erieen̄
nen̄e geMe adasi mgbọ, ekigwen ido yi "Republic of Upper Volta", egwen ikeya igọọk me lek ido ya okupbe me agan̄ inyọn̄ me lek Okwaan̄ Vọlta (Vọlta eyi Ofifit, eyi Nziik mè eyi Okuket) <ref24>. Eninwene erieen̄ ido ya ikigwen Burkina Faso me òso 4 Onyan̄-jeeta 1984 sa me ida ogwu ibot mkpulu ido, Thomas Sankara [Tọmọs Sàn̄kárà]. Ikọ chi: Burkina mè Faso enan̄a me esese usem ekitumube me emen ido ya. Burkina ònan̄a me usem Mossi, ìsibi ikekirọ atikọ <upright>; ìkijeen̄ ike ebi ife cha emabe ugwem irọrọ atikọ kiban̄. Faso, ònan̄a me usem Dioula, ìsibi uwu ute, ijọn̄ kè nte sà bè ekitapbe me lek Burkinabè, erieen̄ ekisabe igwen ibak ebi ido ya, onan̄a me usem Fula, ìsibi ebirieen̄ mè ìre ebibaan̄.<ref22> Mekọt ibe ke Burkina Faso ìsibi Ido (ijọn̄) eyi ebi ìkirọ atikọ.<ref23>