Abichi (òrere alphabet me Ebeke) ìre ebi kè iman̄ egege (egwenbe nkwukwuuk ikọ) òkeke inyi ebi kè ida òkup me usem.<ref2> Îre otu-oniin̄ ekisa ige usem, mè onineen̄ ebi kè iman̄ ekisa ige, eyi iman̄ cha ekekebe inyi ida. Achubọk isi-isi [basic] iman̄ cha ìkup me abichi, ekigwen nkwukwuuk ikọ. Me emen abichi, nkwukwuuk ge ìkeke inyi ida ge mè ìyaka ire ebi kè ida ìbelek kiban̄. Ufuna abichi irọ ikwaan̄ kan̄ ijaan̄, îkaan̄ esese inu òkitap ubọk inyi ogwu òkifuk inu esabe abichi ya ige: iman̄-mfuk [punctuation marks], ofok [space], agan̄-mfuk [reading direction], mof. Ìkare otutuuk oniin̄ ige-inu ekige usem ikeyi; me silabiri, iman̄ ge ekeke inyi nketek [syllable] ge, me <logographic systems> iman̄ ge ekeke inyi ikọ ge, <morphemes, mè ìre ebi kè ofifi <semantic units>.[3][4]

Different alphabets are used over the world:
  Abichi Latin
  Abichi Sirilik
  Abichi Arabu
  Birami [Brahmic]
  Egwugwugwa: Abichi Latin mè Sirilik
  Egwugwugwa: Abichi Latin mè Arabu
  Egwugwugwa: kpunu abichi mè echilọ
  Abichi kechilọ
  Ubọk ige-inu kpekisa abichi
Ogwugwook kè Venn òkijeen̄ nkwukwuuk 11 ìkup me abichi Girik, Latin mè Rọṣia (nkwukwuuk echi ile)

Mfufuk Erieen̄

Abichi ìre alphabet me usem Ebeke. Erieen̄ eyi Ebeke yi alphabet ìnan̄a me lek alphabete me usem Ebeke eyi ukot etete, ònan̄a me lek alphabētum me usem Latin eyi Mgburudun̄, ònan̄a me lek ἀλφάβητος (alphábētos) me usem Giris Ukot Ikaan̄, ònan̄a lek alephbeth me Fonisia. 'Aleph' mè 'beth' yi ìre erieen̄ adasi mè òso nkwukwuuk iba ìkup me abichi ekisabe ige usem Fonisia.

Erieen̄ yi ἀλφάβητος (alphábētos), me usem Giris Ukot Ikaan̄ ìnan̄a me lek ἄλφα (álpha) mè βῆτα (bêta), erieen̄ adasi nkwukwuuk iba me usem Giris, Α (A) mè Β (B), eyi ijija kiban̄ erebe α (a) mè β (b). Erieen̄ eyi Giris yi ìnan̄a me lek erieen̄ nkwukwuuk eyi Fonisia, aleph 𐤀‎ (ʾ, “eriembuuk”) mè 𐤁‎ beth (b, “uwu”), egwen ema ikeya mije ema ìre ogugo ìkijeen̄ inu cha. Abichi eyi Fonisia yi ìnan̄a me lek nkwukwuuk (𓃾) mè (𓉐) me Ayerogilif eyi Ijipiti.[1] Ubọk yaage si, erieen̄ eyi usem Obolo, abichi ìnan̄a me lek adasi nkwukwuuk ita me etete ebi kè nkwukwuuk ekisabe ige Obolo.[2]



Nrọnnye

nen̄e ge

  1. Alphabet https://en.m.wiktionary.org/wiki/alphabet 19/11/2022 07:19 pm
  2. Abichi Usem Obolo https://katelem24.wordpress.com/2021/07/29/abichi-obolo/ 27/08/2022 12:28 pm